Allah'a varmak nefsi eritmekle olur. Bu, riyazet ve zahidlik (dünyayı terk, kalbinden dünyayı çıkartmak - insanları terk onlardan birşey istememek, beklememek, allahtan başka birşeye bel bağlamamak ) ve başına gelecek belalara sabrederek olur, şikayet edersen başa dönersin.
Nefsine, arzularına tabi olma, onlar seni Allah'ın yolundan alıkoyar, saptırır.
Sad 26
Burda tutulacak yol temelde resulullahın sünnetidir. Peygambere tabi olmadan kapı açılmaz. İlim öğrenmek gerekir. Allahı ve Sünnetullahı bilmek için sürekli kuranla yaşamak lazım.
Kitaba sımsıkı sarılanlar ve namazı dosdoğru kılanlar, şüphesiz biz salih olanların ecrini kaybetmeyiz.
Araf 170
Bu uzun bir yoldur ve allah bu yolda kulun samimiyetine bakmak için onu zorlu denemelerden geçirir. Eğer üveys yolu nasibinde yoksa tek başına yürümek riskli olabilir. çünkü hem nefs hem dünya hem de şeytan tuzaklar kurar. Bir irşad edici daha hızlı yol aldırabilir. Ama üveys isen zaten sana mürşid manevi alemden gerektiği zamanlarda gelip seni terbiye edecektir. Zaten allahın kuşatması altında olduğun için seni esas terbiye eden allah olacaktır. Bunu zaman içinde müşahede edersin. Sana üveyslik de allahın lutfu olduğuna göre seni koruyup gözetecektir.
Ey iman edenler, Allah'tan korkup-sakınırsanız, size doğruyu yanlıştan ayıran bir nur ve anlayış (furkan) verir.
Enfal 29
Takvaya erenlere, doğru ile yanlışı, hak ile batılı, iyi ile kötüyü, güzel ile çirkini ayırabilecekleri bir ilim, basiret, anlayış ve feraset vadediliyor. Hikmetin başı Allah korkusudur.
Gönlünde münafıklık tozu olmayacak. Yalan söylemekten ikiyüzlülükten tamamen uzaklaşacaksın. Bu durumla karşılaşınca korktuğunu görürsen takvaya ermişsindir. Buna niyet ettiğin zaman allah seni zor durumlarda bırakıp nasıl davrandığına bakacaktır. Başaramazsan tövbe edip yılmadan devam edeceksin.
Takva dikenli bir yoldur. Uyanık olman lazım.
Muttaki olmak Allah'ı bilmekle olur (marifet). Bilmek için yakınlaşmak gerekir. Allah'a yakınlık nefsini terkedip ondan sıyrıldığın zaman kemale erer.
Ruhsatlarla amel etmeyip azimetle amel etmek gerekir. Azimetle amel etmek şüpheli şeyleri terketmektir (vera). İhlasa ve takvaya bu yolla erilir.
Sabırla ve namazla yardım dilersin. çünkü bütün hayır iyilik ve güzellik allahın elindedir. Onu da allah rızasını gözeterek yaşayanlara verir.
Bir derviş her boş kaldığında namazla zikirle kalbiyle allaha yönelmelidir. Ya da elinde kur'an olur ve ona bakarsın. Kimsenin kalbini kırmamaya özen gösterirsin. Münakaşadan kaçınırsın. Kalbinde mahlukat için sevgi büyütürsün. Mahlukatı seversin ama onlardan sadır olan allahın hoşlanmadığı şeyleri sevmezsin. Bilirsin ki insanlar bilgisiz, nefsinin ve şeytanın kötülüklerini bertaraf edemeyecek durumdalar. Yapabilirsen onları teselli edersin, sakinleştirirsin ve aralarını bulursun . Böylece bulunduğun yerde barışı tesis edersin. Buna islam denir. Onlar için dua edersen kalbin yumuşar ve incelir. Bu yolda yürüdükçe her geçen zaman nefs zayıflayacağı için hırs, kibir, cimrilik, kıskançlık, nankörlük, öfke gibi kötü haller senden gidecektir. Bu durumda zulmetmekten de korunmuş olursun. Bu da allahın rızasına uygun bir yaşayışı beraberinde getirir.
Derviş her işinde allahı gözetir. Sabah allahla kalkar akşam allahla yatar. Nimetle ya da belayla karşılaşınca bunları allahtan bilir ve sekinet halinde olur. bunlar kalbin halleridir.
Ahlak güzelliği ve kalbin inceliğinin yolu da budur.
Nefsini arındırıp temizleyen gerçekten felah bulmuştur.
şems 9
Burdaki arındırıp temizleme bu dünyadadır. çünkü öbür tarafta buna imkan olmayacak. Demek kurtuluş da bu dünyada gerçekleşiyor.
Dünyada da bir cennet vardır. Ona ulaşanda cennet arzusu kalmaz.
O cennet marifetullahtır.
Hadis
Ey iman edenler, size hayat verecek şeylere sizi çağırdığı zaman, Allah'a ve Resulüne icabet edin.
Enfal 24