İnsanlar ölümlü tanrılardır. Tanrılar ölümsüz insanlardır.
Terzi hermes - idris peygamber
Kuranda bir ayet var. Nefsini ilah edinenleri görmedin mi?
Burda dünya sevgisiyle, arzularının isteklerinin peşine düşen kişinin nefsi, kendisi için ilah olur. Yani nefsin arzuları peşine gider ve nefsine kulluk eder. Böylece kendini allahtan bağımsız görür ve kendisi ilahlık durumuna geçer. Sonrasında da bu halde ölür. Kendinde varlık gördüğü için allaha ortak koşmuş olur. İnsanlar ölümlü tanrılardır denen bu.
Tanrılar ölümsüz insanlardır da şu : Ferididüni attatın simurg adlı hikayesinde 30 kuş zümrüdü ankayı bulmak için kaf dağının arkasına doğru yola düşerler. Zümrüdü anka sembolik olarak allahtır. Zor bir yolculuk olur ve kuşların çoğu yolda dayanamaz ölür. Hedefe Ulaşan bir kaç kuş aradıkları tanrının aslında kendileri olduğunu öğrenirler. Burda yolculuğun meşakkati sonucu benliklerinden sıyrılıp kendi iradelerini yitirirler ve allahın fiillerinde yaşamaya başlarlar. böylece tanrının bir eşi olurlar. ölmeden önce öldükleri için ölümü tatmazlar. Tanrılar ölümsüz insanlardır bu.
Nefsini ilah edinen insan ölümlü tanrıdır. Nefsi kendine tanrı olmuştur. nefsine kulluk eder. Benliğinden sıyrılarak allahın fiillerinde yaşayan kimse ise Bekabillaha ulaşmış, allahla dirilmiştir, bunlar ariflerdir ve ölümsüz insanlardır. Arif kimse için din yoktur. o allahın fiillerinde yaşar ve hatadan uzaktır. onun yaşamında hikmetler görülür.
Bir kimse kendi hakikatine arifse hiçbir itikatla kayıtlı olmaz.
İbni arabi
Muhammed bir gün cebraile sana nasıl vahiy nasıl veriliyor diye sorar. Cebrail "bana perde arkasından uzatılıyor"der. Muhammed "bir daha ki sefere perdeyi aç bak kim veriyor" der. Cebrail gider sonra gelir. Muhammed "baktın mı" diye sorar. Cebrail "evet baktım perdenin arkasındaki sensin, bana vahyi sen veriyorsun" der.
insan allahın yeryüzündeki halifesidir ve Halife allahın yeryüzündeki gölgesidir. Bu noktaya gelmiş kimse arifdir ve allahın fiillerinde yaşadığı için Onun bir eşi olur. Özünü bilir ve özürden kurtulur. Onda benlik, varlık yoktur, allahın iradesindedir, allahın fiillerinde yaşar ve emirle hareket eder. böylece hatasız olacağı için allahın yeryüzündeki gölgesidir.