Bilinç: doğada sorumlu olanlar için yön verici öğelerden 5 incisidir. Doğada bilinen 4 boyuttan sonra gelen 5 inci boyut bilinçtir. Kişi bilincine göre yön tutar. özünde ise bilinç birdir, çünkü tek gerçek vardır.
Bilinç hem çevreden hem de kendi içinden gelen bilgiyle şekillenir. Her ikisi de gözlemlenebilir kaynaktır. Burada heryönden gelebilen bilgiler insanın kavrayışına ya da algılayışına göre tutumlarına yansır. Kalpler de buna göre farklı taraflara meyleder. Bilinç kalptedir beyinde değildir. Kalp bilince bağlıdır.
Olay tercihlerle ilgilidir. Bilinç seviyesi yükseldikçe seçimlerdeki hata azalır. Tercihler doğruya daha yakın olur.
önemli olan bilginin kaynağına ya da özüne gitmektir. Hakikate böyle ulaşılabilir.
Allah'a teslim olanlar, artık onlar 'gerçeği ve doğruyu' araştırıp-bulanlardır.
cin 14
Akıl kapsamlı kurgulama ya da düşünebilme yetisidir. Her yönden gelen bilgiler akılla yorumlanır.. Aklın işleyişini gene bilinç belirler. Akıl gelen bilgiyi onaylayıp süzdüğünde ise kalp onu içine alır ve kişinin tutumu buna bağlı olur. Eylem son aşamada kalbe bağlıdır.
Aklı perdeleyen en büyük etken dünya sevgisidir. Dünya sevgisi konformizm denen şeydir. Yani eyleme zorlanmadan seni hoş tutacak bir yaşam dünya sevgisiyle ilgilidir. Boş şeylerle vakit geçirme ve oyalanmadır.
Böyle bir yolda bilinç kuru ümitlerle şekillenmiştir ve bencillik öne çıkmıştır. Dünyadaki insanların çoğunun durumu budur. Bu bilinçle çalışan akıl yavandır ve kendini temize çıkarmaktan başka bir işe yaramaz. Ahlaksızlığın başlangıcı budur. Kötülüğe niyet eden, yol tutan kalptir, bunu tasarlamak için kullanılan araç da akıldır..
İnsan iyiliğin ve kötülüğün tanımını kendi yapamaz. Eğer yaratıcının varlığına inanmışsak bunun tanımını ona bırakmamız gerekir. çünkü hayat şiddet ve haksızlık içerir. Dünyaya bakınca da insanların kendi yaptığı tanımla iyiliğin gelmediği çok açık. İyiliğin ya da kötülüğün tanımını yaratıcı koyar. İyiliğn kaynağı Allahtır. İyiliği en iyi Allah bilir. Din Allahındır. Güzel ahlak da ancak Allahın yolunda gerçekleşebilir. Gerisi zandır.
Evren ya da doğa bir amaç üzerine yaratılmıştır. Bir şeye inanmamak diye bir şey yoktur. Bu yüzden şuna inanmıyorum denmez, şunun olmadığına inanıyorum denir. Her bilinç sahibi bir yol üzerindedir. Arkasında yapıp ettiklerinden bir iz bırakır. Gittiği bu yol ya da edindiği tutum ve davranış onun dinidir. Bu da bilincine göredir. Demek ki bilinç din demek, Din ise yol demektir. Her bilinç sahibi için bir yol üzerinde olmak kaçınılmazdır.
Şu halde dinsiz kimse yoktur. Bu yasadır. Hak yol ya da batıl yollar vardır.Tek bir gerçek vardır, Hak olan ya da doğru olan yol birtanedir. batıl yollar ise sayısızdır.
Zeka keskin görüştür,doğuştan olduğu gibi kalır. Akıl ise gelişebilen bir şeydir . Bu açıdan zekayla gelen çözümler sonrası durum hataya açıktır. Akıl ise her yönden değerlendirme yapar. Bu yüzden aklın tartmasıyla gelen sonuç daha sağlam olur.
Erdemli adam yasalarla ilgilenir. çünkü biz varolan ve değişmez doğa yasaları içinde bir hayat sürüyoruz. Bu nesnel olarak da böyledir görünmeyen gerçeklik için de böyledir. Yasaları bilmek doğru karar vermeyi kolaylaştırır.
Kendisine karşı dürüst olan ve gerçekle karşılaştığı zaman ona teslim olan kişi erdemlidir. Hakikat yolunda işler zordur bu yüzden erdemli olmak sabır gerektirir.
Erdemlilik büyüyen bir şeydir. insanın yaradılışından gelen düşüklükler, ancak yaratıcının gösterdiği yola samimiyetle girildiği zaman giderilir. Din bunun için vardır. Asıl yaşam da burdan başlar. Gerisi karanlıktır.